Het Netwerk

Ik sprak met haar op een zaterdagmorgen, vroeg in het nieuwe jaar. Ik ken haar al lang, maar haar naam zal ik niet verklappen - het is tenslotte háár verhaal, niet het mijne; ik noem haar hier Sofie.

Ik kende haar verleden; wist van haar artistieke hobby's, van haar internationale carrière, en had diverse keren in de afgelopen decennia kunnen zien hoe dat werk haar tot aan de rand bracht. Ik ben bekend met haar zelfstandigheid, haar vele reizen -- zowel zakelijk als privé, ik kan haar sterke én haar zwakke kanten benoemen. Hoe kon deze vrouw, in de herfst van haar leven, nu iets hebben beleefd dat haar zo uit haar evenwicht bracht?

Want, ze zag er niet vrolijk uit, zoals ik haar altijd had gekend. Een uitdrukking in de ogen, die ik, vandaag, lichte verbijstering zou willen noemen. Ik aarzelde om te vragen wat er aan schortte, dus gooide ik de standaard vraag in de ring: 'Ben je het nieuwe jaar goed begonnen?'

Haar hoofd bewoog een paar keer, héél langzaam, van links naar rechts, maar ze zei niets. .
'Maar ik zie toch dat er iets niet goed zit bij je; heb je een zieke in de familie, of erger?' Weer langzaam hoofdschudden.
'Nee', zei ze toen, 'ik heb alleen een paar vreselijk vréémde weken achter de rug, ik weet niet wat ik ermee moet'.
Ze weet dat ik goed kan luisteren en ze vertelde me over "het netwerk".

'Ze noemen het een sociaal netwerk, of chat- en dating site. Ik had erover gehoord en wilde wel eens zien wat het inhield. Het was een paar dagen voor Kerstmis- je weet dat ik een hekel aan deze tijd van het jaar heb, had geen inspiratie, geen zin om te lezen -dus ...' Ze keek me even aan, ogen vragend om een eerste reactie. Ik knikte, want ik begreep haar.

'De eerste ervaringen, zo helemaal nieuw, zo onwennig. De eerste chat. Ik had geluk die dag, denk ik nu. Mijn eerste chat was met een jongere man, iemand die foutloos Nederlands kon schrijven, wiens zinnen compact en duidelijk waren. Het gaf me het idee dat ik - eerst zo helemaal zonder inspiratie - nu opeens wél weer kon schrijven. Ik vond het prettig. Het vulde een leegte, begrijp je?' Ik knikte weer, met een glimlach.

'Ik heb die dag met deze mens lang en veel geschreven, moest wel af en toe even met andere mannen "kennismaken", maar kwam graag weer bij hem terug....' Ze zweeg lang.
'Waaraan denk je nu?' vroeg ik.
'Aan die andere mannen, ik denk aan wat ik in die 2 weken sinds mijn eerste chat allemaal aan me voorbij heb zien komen. Oh, er zaten nog een paar 'goede' tussen; iemand die, net als ik, iets met schrijven en woorden heeft; een man ook die leest wat ik schrijf. Een man die ik eigenlijk liever in zijn ogen zou willen kijken terwijl hij praat, dan te lezen wat hij op het medium aan me schrijft'. Ze was weer lange tijd stil.

'Maar', vroeg ik, 'waarom ben je dan zo somber; je hebt een paar leuke chats gehad, je vond ze prettig. Waarom kijk je dan niet wat vrolijker?'

Diepe zucht.
'Ik ben geschrokken', zei ze toen. 'Geschrokken van de vunzigheid, de schaamteloosheid, de totale leegte die ik bij veel mannen aantrof, een midden-generatie zonder enige verwachtingen of hoop. Gebrek aan manieren, gebrek aan respect. Dat ze niet allemaal foutloos Nederlands kunnen schrijven zal me een zorg zijn; ikzelf schrijf ook niet foutloos - ik ben behoorlijk gefrustreerd door mijn vele typefouten -- het rechterhandje hè?' Ik knik, ik zie haar brace.

'Ik ben ook zo vreselijk verbaasd dat er zó veel gemankeerde mannen rondlopen; zó veel eenzamen, veel leugenaars ook, vreemd-gangers, Ik wist dit niet, ik had hier werkelijk geen idee van. Je kent mijn leven, ik dacht dat ik alles al had gezien en gedaan, behalve doodgaan, maar in deze twee weken heb ik zoveel treurigs gezien dat ik me er niet happy bij voel. Ik krijg sterk het gevoel dat ik niet in deze wereld pas -- ik bedoel de wereld van Het Netwerk'.

'Maar', zei ik, 'het zijn toch niet allemáál kneuzen en halvegaren?' Nu glimlacht ze.

'Nee, ik chat met een zwarte man; eerst in het Frans, nu in het Nederlands omdat hij dat moet leren. Studeerde filosofie in zijn thuisland. Hij is blij met de manier waarop ik 'makkelijk' met hem schrijf, en is blij met de kleine correcties die ik maak. Néé, niet probleems -- één probleem, twéé problemen.
En ik heb twee mannen met een mooi karakter gevonden; de ene 24, de andere 76. Ik waardeer hen en zij mij'.

'En verder?', vraag ik.

'En verder zit ik gewoon zielloos en bijna gedachtenloos stomme zinnetjes te schrijven, nietszeggende antwoorden op nietszeggende vragen. En wacht, en hoop er wellicht nog eens ééntje meer te vinden met wie ik op mijn manier kan communiceren'.
Ze haalt haar schouders op.

'Hoeveel contacten van betekenis heb je nu verzameld?', vraag ik. Ik zie haar in gedachten tellen.

'Vijf, misschien zes', zegt ze. 'Maar meer hoef ik niet; hoe minder van hén, hoe minder teleurstelling -- ik voel dat het allemaal als een nachtkaarsje uit zal gaan. Dat bedoel ik met "leegheid'', je bent - als chatter op dit medium - voor allen gewoon even een vulmiddel. Ik wéét het nu, maar het zal nog wel even duren voordat ik het achter me kan laten. De smaak van teleurstelling is bitter; de herinnering eraan kleeft in je keel'.
Ik zie haar moeilijk slikken.

'Hoe zal je er dan - in de loop der tijd - op terugkijken?' vraag ik.

'Als een ervaring; een uitdaging die ik aannam en niet waar kon maken; wellicht ook als voorbeeld - een les voor mezelf - dat ik (zoals ik - een van de goeden - aan mij zag schrijven) vrede zal moeten leren hebben met de wetenschap dat ik niet álle dingen naar mijn hand kan zetten.

'Nooit te oud om te leren dus', zeg ik plagend. Ze lacht en ik zie weer die glans in haar ogen.