LEEUWARDER COURANT 250 JAAR (B16)

LEEUWARDER COURANT 250 JAAR (B16)

Samengesteld door Marcel Broersma en Gitte Brugman
Uitgegeven door de Leeuwarder Courant


Mijn hele leven heb ik al een fascinatie gehad voor tijdmachines. Hoewel daarover in science fiction literatuur (of, meestal, lectuur) veelvuldig geschreven wordt, is de mensheid er tot nu toe niet in geslaagd zo’n prachtapparaat te construeren. Als het toch een keer zou lukken, adviseer ik overigens wel om op zo’n apparaat een grote, rode knop aan te brengen die je met één klap weer snel naar je eigen tijd terugbrengt. Want de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat vroeger niet alles beter was.

Nadat ik dus had moeten constateren dat tijdmachines, voor zover mij bekend, niet bestaan, ging ik op zoek naar wat daar het dichtste bij komt. Dagboeken zijn in dit verband zeker interessant. Brieven misschien nog meer. Bijvoorbeeld de brief die Maria Scherius op 24 oktober 1672 schreef aan haar zoon Petrus in Batavia (zie mijn stukje “Zeepost (B3)”). Dan kun je je in de plaats denken van de ontvanger van een paar honderd jaar geleden. Hoewel de brief van Maria helaas nooit zijn bestemming bereikt heeft. Maar het ultieme tijdmachine-effect valt misschien toch te bereiken door een krant te lezen van een paar honderd jaar oud. Dat kan tegenwoordig op de site van de Koninklijke Bibliotheek. En dan kan je er ook nog een zoekmachine op loslaten (die is inmiddels dus wél uitgevonden). Door zo’n krant te lezen zit je gewoon naast al die duizenden lezers die een paar honderd jaar geleden die krant óók voor hun neus hadden.

Op 29 juli 1752 brengt boekdrukker en uitgever Abraham Ferwerda het eerste nummer uit van de Leeuwarder Courant. Niet bevroedende dat zijn krant 250 jaar later nog steeds zou bestaan. Aan het feit dat dat wél het geval was danken wij het dat de Leeuwarder Courant in 2002 op de gelukkige gedachte kwam een jubileumuitgave het daglicht te laten zien waarin van elk jaar een paar artikeltjes te lezen zijn. Uiteraard het grote nieuws betreffende oorlogen en rampen maar ook het kleinere nieuws. Van de laatste categorie wil ik een paar aardige voorbeeldjes hieronder weergeven.

PERPETUUM MOBILE (19-01-1754)

Eindelijk is het gelukt! Een Rotterdams genie heeft het perptuum mobile uitgevonden!

ROTTERDAM – Alhier is door Willem de Jong, wiskonstenaar, uitgevonden het zolang gezochte en zogenaamde perpetuum mobile, of bewegend werktuig, het welk zyne oorzaak van beweeging zelve hersteld. Zullende dit werktuig eerstdaags, zindelijk van koper uitgewerkt, in gereedheid zyn, benevens een gedrukt vertoog over de mogelijkheid der uitvinding.

Helaas is de uitvinding van Willem de Jong niet voor het nageslacht bewaard gebleven zodat wij nog steeds zoekende zijn. Vermoedelijk is het koperen wonderapparaat toch niet tot stand gekomen.

SNEDIGE DWERG AMUSEERT DE ADEL (13-05-1761)

Dwergen waren lang populair in de hogere kringen (en misschien ook wel in de lagere). Een Poolse dwerg had ook in Den Haag veel succes.

‘S-GRAVENHAGE – De Poolse gravin met haar dwerg, waarvan byna alle nieuwspapieren gesproken hebben, is hier van Parys gearriveert en zal zich hier enige tyd ophouden. Het kleine schepzel vermaakt elk door zyn vernuft. Men diverteert zig zeer als men het, gedurende het dessert, de tafel over ziet wandelen en de dames voordienen. Mevrouw de princes van Nassau Weilburg nam den dwerg gisteren nademiddag op hare knie en vraagde hem “of ’t hem niet speet dat hy zo klein was?” Waarop hy zeer vaardiglyk antwoordde: “Neen mevrouw, zo ik groter was zou ik de eer niet hebben van op uw schoot te zitten.”

SNELLE SCHAATSTOCHT (26-01-1763)

Een stoere Fries zet een prestatie neer waarbij de Elfstedentocht verbleekt. Helaas wordt zijn naam niet vermeld. Een buitenkansje voor alle Bolswardenezen om dit huzarenstukje toe te schrijven aan een voorvader.

LEEUWARDEN – Zeeker heer van Bolsward is gister morgen om vyf uuren uit den Haag op schaatzen gereden en dien zelfden avond om half zeven uuren te Leeuwarden gearriveerd.

PAUS VERBIEDT GEBAK VOOR MONNIKEN (04-09-1765)

De monniken van diverse kloosters stonden er om bekend dat zij zich het eten (en drinken) goed lieten smaken. Gezien de mislukte oogst grijpt de paus in.

ROME – Behalven de schikkingen die de magistraat ten opzichte van de vivres [levensmiddelen] maakt om in den kerkelyken staat, en vooral in deze hooftstad de hongersnood voor te komen die ter oorzake van den geringe oogst te vreezen is, heeft men aan de kloosters verboden eenigerhande gebak van meel te maken, willende dat al het meel alleenlyk tot het bakken van brood gebruikt wordt.

Hopelijk hebben de monniken deze herderlijke opdracht van de goede vader ter harte genomen.

DEEG NIET MEER GEKNEED MET VOETEN (23-07-1819)

De vooruitgang is niet tegen te houden. Bakker Weges uit Hogezand neemt het voortouw in het belang van de hygiëne.

GRONINGEN – Te Hogezand heeft een bakker, genaamd Abraham R. Weges, uitgevonden en nu bekend gemaakt, dat hij sedert 14 maanden eene machine gebruikt om het roggenbrood deeg machinaal te kneden in plaats van het walgelijk treden met de voeten, bijna algemeen in gebruik. Die machine voldoet, volgens de verklaring van ooggetuigen, volkomen aan het oogmerk.

Dus, wanneer u uw sneetje roggebrood nuttigt, gedenk dan bakker Abraham R. Wege uit Hoogezand die ons de weg gewezen heeft naar het zweetvoetvrije roggebrood!

© Copyright Hans Erkamp

Ingezonden door

Hans Erkamp

Geplaatst op

19-08-2019

Over dit verhaal

Over leuke, oude krantenartikelen uit de Leeuwarder Courant.

Tags

Krant Nieuws