Een zwartwit dilemma

Een zwartwit dilemma


Katombo, door zijn vluchtende ouders naar Nederland meegenomen, had er een vak geleerd en met zijn vrouw een gezin gesticht. Hij hield van Nederland en Nederlandse tradities, maar bekeek de samenleving kritisch.
In zijn vrije tijd hield hij zich onder andere bezig met vrijwilligerswerk en het mede organiseren van buurtactiviteiten.
Met verbazing las hij de brief die hij zojuist ontvangen had. Hij trad jaarlijks als zwarte piet op tijdens de intocht van Sinterklaas, maar was nog nimmer separaat door de betreffende feestcommissie uitgenodigd. De intocht zou al over twee weken plaatsvinden.
Zou hij zich afgelopen jaar onopzettelijk misdragen hebben? Maar dan had men hem toch al eerder ter verantwoording geroepen?
Hij kon zich als Zwartepiet nogal uitbundig gedragen.
Wellicht, dacht Katombo, heb ik kindertjes aan het schrikken gemaakt.
Zijn vrouw las de brief.
‘Misschien moet je er maar eens mee ophouden. Je doet al zoveel buiten je werk om’, stelde zijn vrouw voor.
Maar hun zoontjes waren dol op het Sinterklaasfeest. Zij waren te oud om nog tot de gelovigen te worden gerekend, maar dat verhinderde hen niet om nog steeds vol trots de stoomboot met de goedheiligman en zijn pieten de haven te zien binnenvaren.
Zij maakten er telkens een wedstrijdje van wie het eerst hun vader kon identificeren.
Met een ongemakkelijk gevoel vervoegde Katombo zich bij het adres, alwaar de commissie haar vergaderingen hield.
Even later zat hij achter een brede tafel, tegenover twee dames van middelbare leeftijd en een man, die eruitzag alsof hij zo als Sint de straat op kon. Het betrof slechts een klein deel van de commissie.
Een van de dames, de voorzitster, schonk koffie voor hem in. De leden maakten een nerveuze indruk.
‘Wij hebben je uitgenodigd omdat we met een precaire kwestie zitten’, verkondigde zij.
Katombo roerde geel poeder door de koffie heen.
De man nam het woord.
‘Wij hebben besloten om de intocht van Sinterklaas zo te organiseren, dat respect voor de traditie samengaat met begrip voor de maatschappelijke discussie die de laatste jaren over het sinterklaasfeest is ontstaan.’
‘En wat betekent dat dan voor mij?’
‘De Sint zal dit jaar niet meer door zwarte pieten, maar door roetveegpieten worden begeleid. Dat betekent dat de pieten roetvegen op het gezicht dragen. Op die manier lopen we de minste kans om andersdenkenden te kwetsen.’
‘Maar ik ben een zwarte man, een neger. Ik ben zo zwart, dat als ik roetvegen opsmeer, niemand ze ziet!’
‘Oh, dat mag je niet meer zeggen tegenwoordig!’ riep de vrouw die tot dan toe haar mond gehouden had. ‘
‘Waarom zou ik niet mogen zeggen dat ik een neger ben? Discrimineer ik mezelf dan?’
‘Het is, het is…stigmatiserend!’ wist zij uit te brengen. Wanhopig keek zij beurtelings naar de ander commissieleden, die echter strak voor zich uit bleven kijken, langs Katombo heen.
‘Moet ik me dan eerst wit laten schminken en dan met roet strepen over mijn gezicht trekken?’
Het drietal produceerde geforceerde lachjes.
Ze willen van me af, dacht Katombo. Voor niets ben ik dat hele roteind met de trein gekomen. Het had toch ook per brief gekund.
Langzaam kwam woede in hem opwellen.
‘Wij hebben een oplossing bedacht, die wij aan je willen voorleggen’, sprak de man.
Hij keek de beide dames aan, die knikten dat hij verder mocht met zijn voorstel.
‘Wat zou je ervan vinden om grijze strepen op je gezicht te dragen?’
‘Waarom grijs?’
‘Wij dachten aan de as uit een open haard of zoiets dergelijks.’
‘Maar pieten komen toch door de schoorsteen naar beneden? Daarom zien ze zwart!’
‘Het leek ons leuk om je te presenteren als een hele domme piet, wel een hele lieve hoor, maar als een piet die er niets van begrepen heeft en via een open haard, die vol as zit, in de schoorsteen probeert te komen. Volgens ons zullen de kinderen dat enorm grappig vinden.’
‘Ik geloof gewoon niet wat ik hoor!’ Katombo balde zijn enorme vuisten.
‘We begrijpen dat het allemaal wat ongebruikelijk is, maar het lijkt ons de enige oplossing’, verklaarde de voorzitster.
‘Anders ben je straks de enige zonder vegen in het gezicht. Dat zal ongetwijfeld vragen en ergernissen oproepen’, beweerde de man.
‘Misschien ben ik wel hoofdpiet geworden, die helemaal niet meer door schoorstenen kruipt, maar bij de Sint blijft om hem van zijn paard te helpen!’
‘Nee, Katombo, dat kan echt niet. Die positie is al vergeven. Dat weet je toch’, zei de voorzitster.
‘Jullie menen dit werkelijk? Het is geen geintje?’
‘Wij menen het serieus’, stelde de voorzitster. ‘De kwestie is te ernstig om hier grappen over te maken.’
‘Ik heb een tegenvoorstel. Ik zal me op vijf december als travestiet Piet bij de boot presenteren. Ik zal een minirokje en naaldhakken aantrekken en mijn lippen knalroze schilderen.’
Verbijsterd keek de commissie hem aan.
‘En het kan me niets schelen als jullie het daar niet mee eens zijn. Probeer me maar bij die stoomboot vandaan te houden!’
Katombo was breed gebouwd en tegen de twee meter lang. De commissieleden keken elkaar hulpeloos aan. Zij begonnen met elkaar te fluisteren.
De man, bleek geworden in het gelaat, nam tenslotte het woord.
‘Wij zien helaas geen andere mogelijkheid dan dat we in dat geval afscheid van je moeten nemen’, sprak hij enigszins stamelend.
‘Jullie zijn niet met het vereiste quotum aanwezig om een dergelijke beslissing te nemen. Ik zal met de andere Pieten contact opnemen. Ik weet zeker dat die het een prima idee zullen vinden. Kijk over een paar dagen maar op Facebook! Een van hen werkt als cameraman bij de wereld draait door. Kom ik ook eens op de buis!’
Katombo kwam langzaam overeind. Alhoewel door een tafelblad van ruim anderhalve meter van hem gescheiden, weken de commissieleden angstig achteruit.
Zonder groet verliet hij het vertrek.
Ik zou die kwezels de koppen af moeten scheuren, dacht hij, ziedend van verontwaardiging.
Hoe vertel ik dit thuis?
Onderweg naar huis begon hij zich af te vragen of er voor zijn schoenmaat tweeënvijftig wel schoeisel met naaldhakken te koop was.

© Copyright Gilbert